موسسه فناوری ماساچوست (MIT) در مطالعهای جدید و بحثبرانگیز مدعی شده است که ۱۱.۷ درصد از نیروی کار فعلی ایالات متحده پتانسیل جایگزینی توسط فناوریهای هوش مصنوعی موجود را دارد. این گزارش که در قالب "شاخص کوه یخ" منتشر شده، نگاهی عمیق به ظرفیتهای کنونی هوش مصنوعی در تحول بازار کار ارائه میدهد و سوالات مهمی را در مورد آینده مشاغل مطرح میکند.
[
](
)
پروژه "کوه یخ" و پیشبینیهای هوش مصنوعی برای بازار کار آمریکا
این پژوهش که تحت عنوان "شاخص کوه یخ: اندازهگیری میزان در معرض بودن مهارتها در اقتصاد هوش مصنوعی" (The Iceberg Index: Measuring Skills-centered Exposure in the AI Economy) منتشر شده، با هدف ارزیابی دقیق مشاغلی که هوش مصنوعی توانایی انجام آنها را دارد، شکل گرفته است. وبسایت اختصاصی این پروژه در MIT با عنوان "پروه کوه یخ" و با شعار "آیا هوش مصنوعی میتواند با شما کار کند؟" لحنی امیدوارکنندهتر دارد و بر پتانسیل هوش مصنوعی برای همکاری و هماهنگی در مقیاس وسیع تأکید میکند. این رویکرد دوگانه، هم هشدار و هم امید را در مورد تحولات هوش مصنوعی و بازار کار به همراه دارد.
شبیهسازی بازار کار با هوش مصنوعی: ابزار "مدل جمعیت بزرگ"
پژوهشگران MIT برای دستیابی به این یافتهها از یک شبیهسازی پیچیده با عنوان "مدلهای جمعیت بزرگ" (Large Population Models) بهره بردهاند. این مدلها که بر روی پردازشگرهای آزمایشگاه ملی اوک ریج، وابسته به وزارت انرژی ایالات متحده، اجرا شدهاند، رفتار ۱۵۱ میلیون کارگر انسانی را به عنوان "عوامل خودمختار" با ۳۲,۰۰۰ "مهارت قابل ردیابی" و سایر عوامل مانند موقعیت جغرافیایی، به صورت دیجیتالی پیگیری میکنند. به گفته مدیر برنامههای هوش مصنوعی در اوک ریج، این پروژه اساساً یک "دوقلوی دیجیتال برای بازار کار ایالات متحده" ایجاد کرده است. این رویکرد به سیاستگذاران و مدیران عامل امکان میدهد تا "نقاط حساس" در معرض هوش مصنوعی را شناسایی کرده و پیش از سرمایهگذاریهای کلان، تأثیر آموزشها و زیرساختهای جدید را بسنجند.
نتایج کلی این تحقیق نشان میدهد که در حال حاضر، پذیرش هوش مصنوعی تنها ۲.۲ درصد از "ارزش دستمزد بازار کار" را به خود اختصاص داده است. اما رقم نگرانکننده ۱۱.۷ درصد، بیانگر سهمی از نیروی کار است که بر اساس درک مدل از تواناییهای هوش مصنوعی موجود، "در معرض" جایگزینی قرار دارند.
فراتر از آمار: محدودیتها و ملاحظات جایگزینی مشاغل با هوش مصنوعی
با وجود این ارقام چشمگیر، گزارش MIT با جدیت به محدودیتهای خود نیز اشاره میکند. نویسندگان تأکید میکنند که یافتههای آنها "همبستگی" بوده و نه "علّی". به این معنا که در حالی که هوش مصنوعی ممکن است از نظر فنی قادر به انجام وظایف خاصی باشد، عوامل متعدد خارجی بر میزان واقعی جایگزینی مشاغل تأثیر میگذارند. این عوامل شامل سرمایهگذاریهای دولتی، زیرساختها و مقررات هستند.
علاوه بر این، نکته حائز اهمیت این است که انسانها در محیط کار واقعی همواره فراتر از شرح وظایف رسمی خود عمل میکنند:
آنها موقعیتهای غیرمعمول و غیرروتین را مدیریت میکنند.
مهارتهای اجتماعی، هوش هیجانی و توانایی حل مسئله خلاقانه دارند که در حال حاضر برای هوش مصنوعی دشوار یا غیرممکن است.
این ابعاد انسانی، پیچیدگیهای بیشتری را به بحث جایگزینی مشاغل با هوش مصنوعی میافزاید و صرفاً نگاه به "مهارتهای قابل ردیابی" نمیتواند تصویر کاملی ارائه دهد.
لزوم اقدام فوری: واکنش سیاستگذاران به تحول هوش مصنوعی
با این حال، نویسندگان گزارش اصرار دارند که سیاستگذاران نباید در انتظار شواهد قطعی و علّی از اختلال در بازار کار بمانند تا اقدامات لازم را آغاز کنند. آنها معتقدند که سرعت تحولات در حوزه هوش مصنوعی ایجاب میکند که برنامهریزی و پاسخگویی به این چالشها، بدون فوت وقت و پیش از آنکه اثرات کامل هوش مصنوعی بر جامعه مشهود شود، آغاز گردد. این هشدار بر اهمیت آمادهسازی نیروی کار برای تغییرات آتی، سرمایهگذاری در آموزش و بازآموزی، و ایجاد شبکههای حمایتی برای مشاغل آسیبپذیر تأکید دارد.
پیشرفت سریع هوش مصنوعی رویکردی فعالانه از سوی دولتها، صنایع و نهادهای آموزشی را ضروری میسازد. این اقدامات میتواند شامل موارد زیر باشد:
بازآموزی و ارتقاء مهارتها: تمرکز بر آموزش مهارتهایی که هوش مصنوعی در آنها ضعف دارد، مانند خلاقیت، تفکر انتقادی، هوش هیجانی و مهارتهای ارتباطی.
تغییر مدلهای کسبوکار: شرکتها باید مدلهای خود را برای ادغام هوش مصنوعی به گونهای بازطراحی کنند که انسانها و هوش مصنوعی بتوانند به طور مؤثر در کنار هم کار کنند.
سیاستگذاریهای حمایتی: دولتها باید سیاستهایی را برای حمایت از کارگرانی که شغل خود را از دست میدهند، مانند تضمین درآمد پایه یا کمک به تغییر شغل، در نظر بگیرند.
بحثهای اخلاقی و اجتماعی: نیاز به گفتوگوهای گستردهتر درباره پیامدهای اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی جایگزینی مشاغل با هوش مصنوعی برای جلوگیری از افزایش نابرابری و بیعدالتی.
گزارش MIT به عنوان یک هشدار حیاتی، بر لزوم یک واکنش جامع و فوری جهانی به تحول قریبالوقوع بازار کار توسط هوش مصنوعی تأکید میکند.
مطالب مرتبط
- نبرد حقوقی ایلان ماسک علیه اپل و OpenAI وارد فاز جدیدی شد: ردپای شرکت مرموز کرهای، پرونده را پیچیدهتر میکند
- اوپنایآی و گوگل، محدودیتهای تولید محتوای رایگان هوش مصنوعی سورا و نانو بنانا پرو را کاهش دادند
- گوگل با مبهم ساختن محدودیت دسترسی رایگان Gemini 3 Pro، سیاستهای هوش مصنوعی خود را متحول کرد
- سامسونگ و SK Telecom در توسعه شبکه 6G مجهز به هوش مصنوعی پیشگام میشوند